Trochę historii parafii


Święty Wojciech Patron parafii

Jeden z głównych patronów Polski, którego 1000 lecie męczeńskiej śmierci minęło w 1997 roku przyniósł w naszej ojczyźnie i Europie okazje do wielu refleksji. Jednocześnie w tymże roku wizyta Ojca Świętego Jana Pawła II w Polsce i zjazd prezydentów krajów, z którymi było związane życie i misyjna działalność św. Wojciecha, zwróciła uwagę całej opinii publicznej na rolę narodu polskiego w dziejach Europy.

Narodziny – 950 955 956
Brak jest jednomyślności i całkowitej zgody wśród badaczy dziejów Średniowiecza co do daty urodzin św. Wojciecha, stąd też w biografiach Świętego przyjmowana jest ona różnorodnie. Byt synem Sławnika, pana na Libicach (pod Pragą) w Czechach. Według przekazów źródłowych „młody Wojciech otrzymał wychowanie wyłącznie rycerskie i światowe". W młodości jednak „choroba skaziła jego niezwykłą urodę, podkopała siły i wzbudziła obawę o jego życie". Chcąc ratować chłopca, rodzice „ofiarowali go Najświętszej Pannie, a powróciwszy do zdrowia Wojciech sam przyrzeka spełnić ten ślub".

Lata nauki - Magdeburg 972-981
Prawdopodobnie w roku 972 lub 973 udaje się młody Wojciech do Magdeburga, do szkoły katedralnej, której patronuje św. Maurycy i kształci się pod okiem mnicha benedyktyńskiego — Oktryka. Kierujący wówczas magdeburską stolicą metropolitalną arcybiskup Albert, „znający szlachetne pochodzenie chłopca i słysząc o jego wielkich postępach w nauce, okazuje Wojciechowi wielką przychylność i prawie ojcowską miłość".

Kapłaństwo – 981
W roku 981 arcybiskup Albert, udzielając diakonowi Wojciechowi święceń kapłańskich nadaje Mu swoje imię — Adalbert.

Ingres biskupi - Praga - 982-988
Po dziewięciu latach spędzonych w Magdeburgu Wojciech powraca do Pragi, gdzie po śmierci pierwszego biskupa praskiego Dytmara, w roku 982, na prośbę Bolesława 11 czeskiego mianowany zostaje przez cesarza Ottona II biskupem praskim. Uroczystość nadania godności biskupiej odbywa się w Weronie. Po zakończeniu uroczystości kanonicznych Wojciech wraz z inwestyturą odbiera z rąk cesarza pastorał biskupi. Przejęty poczuciem swych obowiązków młody duszpasterz „rozpoczyna zaprowadzać wśród duchowieństwa czeskiego ścisłą dyscyplinę Kościoła rzymskiego, a wśród ludu czeskiego wykorzenia zabobony i praktyki barbarzyńskie". Jednak wprowadzone już reformy oraz te, które zamierza wprowadzić, wzbudzają przeciw niemu powszechną nienawiść. Wiara narodu czeskiego jest jeszcze zbyt słaba.

Lata rozmyślań - Monte Cassino, Rzym. 988-992
Niezadowolony z wyników swej pracy duszpasterskiej w roku 988 opuszcza diecezję praską i udaje się do Rymu. Podejmuje tu decyzję pieszej pielgrzymki do Jerozolimy. Opuszcza więc Stolicę Apostolską, kierując swoje kroki ku Ziemi Świętej. Trasa pielgrzymki wiedzie przez Monte Cassino. Wstąpiwszy w gościnne progi mnichów benedyktyńskich, „daje się przekonać ich radzie, iż zbawienia duszy nie znajduje się w pielgrzymkach, lecz — według słów psalmisty — w pobożności skruszonego serca". Przez kolejne lata przebywa w Rzymie. Za zgodą papieża Jana XV wstępuje do klasztoru benedyktynów na Awentynie. W Wielką Sobotę roku 990 składa śluby zakonne.

Powrót do Pragi - 992-995
Gdy biskup Wojciech przebywa w Rzymie, arcybiskup Moguncji i książę Bolesław II nieustannie przynaglają go do powrotu do Czech. W końcu roku 992 papież poleca Mu opuścić awentyński klasztor św. Bonifacego i Aleksego i powrócić do swej praskiej diecezji. Powtórny ingres ma miejsce w 992 roku. Ponownie podjęta praca duszpasterska w Pradze nie układa się Wojciechowi pomyślnie. Popada w konflikt z księciem i możnowładcami. którzy są przeciwni jego rygorystycznym zasadom kanonicznym. W roku 995 opuszcza więc ostatecznie Pragę. Ważniejsze dokonania tego okresu, które zostają zrealizowane przez biskupa Wojciecha to założenie klasztoru w Brzewniowie koło Pragi, budowa świątyń w Czechach oraz wysłanie czeskich misjonarzy na Węgry.

Lata samotności - 995-996
Lata 995-996 są latami samotności Wojciecha. Skąpe informacje zawarte w relacjach Brunona z Kwerfurtu, misjonarza, który podjął i kontynuował po Wojciechu misję nawracania Prusów w latach 1008-1009 sugerują, iż w latach 995-996 Wojciech prowadził pracę misyjną na Węgrzech, „składając przy tym niemałe dowody odwagi, męskiej wytrwałości i gorącej a niezłomnej wiary". Według innych źródeł ponownie udał się do Rzymu, następnie pielgrzymował do świętych miejsc związanych z życiem św. Marcina, św. Benedykta i św. Dionizego.

Okres polski - Gniezno 996-997
Zimą 996-997 biskup Wojciech za zgodą cesarza Ottona III przybywa do Polski z myślą o podjęciu pracy misyjnej wśród Wieletów. Jednak ówczesny władca polski — książę Bolesław Chrobry decyduje się skierować Wojciecha do Prusów, zamieszkujących tereny nad Morzem Bałtyckim.

Misja - Wiosna 997
Wyprawa misyjna, wyruszająca do Prus, oprócz Wojciecha składa się z jego brata Gaudentego (Radzima), mnicha benedyktyna Bogusza oraz 30 zbrojnych wojów mających chronić duchownych. Trasa misji wiedzie z, Gniezna w kierunku Gdańska. Jest wiosna 997 roku. W Gdańsku, przez kilka dni. Wojciech prowadzi katechezę oraz chrzci lud. Około potowy kwietnia wypływa łodzią z Gdańska i kieruje się na teren Prus. Po zejściu na ląd odprawił załogę łodzi i tylko z dwoma towarzyszami, Radzimem i Boguszem, udaje się do grodu Truso, oznajmiając zebranym mieszkańcom. skąd pochodzi i w jakim celu przybywa. Spotyka się tu z niechęcią ze strony miejscowej ludności. Prusowie odprawiają misjonarzy na stronę polską, ostrzegając, aby nie wracali. Jednak po upływie pięciu dni biskup Wojciech decyduje się ponowić wyprawę.

Śmierć - 23 kwietnia 997
23 kwietnia duchowni znajdują się niedaleko grodu zwanego Cholinem. nad rzeką Dzierzgoń. Odpoczywających napada oddział Prusów. Biskup Wojciech zostaje przebity siedmioma włóczniami, odcięto mu głowa, ciało zaś wrzucono do rzeki. Puszczeni wolno Gaudenty i Bogusz powracają do Bolesława i zdają księciu relację ze zdarzeń. Chrobry decyduje się wykupić ciało Męczennika na wagę złota.

Kanonizacja – 999
W roku 999 papież Sylwester II dokonuje kanonizacji Wojciecha, czyniąc go jednocześnie patronem nowo utworzonej metropolii gnieźnieńskiej. Relikwie św. Wojciecha spoczęły najpierw w Trzemesznie (w założonym prawdopodobnie przez niego klasztorze benedyktyńskim), później w katedrze gnieźnieńskiej.



Historia parafii

1065

W tzw. falsyfikacie mogileńskim znajdujemy pierwszą pisaną wzmiankę o istnieniu nasielskiego grodu. Wymieniony jest tu wśród uposażeń benedyktynów z Mogilna. Można domniemywać, że zakonnicy pobierali stąd nie tylko tzw. dziesięcinę. ale prowadzili też działalność duszpasterską. W tym bowiem czasie w grodach urzędował nie tylko pan grodowy (późniejszy kasztelan) ze swymi pomocnikami, ale i kapelan opiekujący się kaplicą grodową. W wypadku Nasielska jest to tym bardziej prawdopodobne, że istniał tu nie tylko gród — ośrodek administracyjny, ale i znaczna osada targowa. Doszukiwanie się początków parafii w połowie XI wieku jest z pewnością zasadne. Świadczyć o tym może też imię patrona parafii. Większość kościołów i parafii, w których pracowali benedyktyni jest pod wezwaniem św. Wojciecha. Przypuszcza się. że w tym okresie był już w Nasielsku niewielki kościół drewniany.

1155

W dokumencie wydanym przez Bolesława Kędzierzawego określone zostało uposażenie z Nasielska dla kanoników lateraneńskich z Czerwińska. Jeszcze przed tą datą część Nasielska została przekazana kanonikom i w następnych dokumentach zwana była wsią Nasielskiem lub Nową Wsią w odróżnieniu od miasta Nasielska. Wejście kanoników regularnych do Nasielska miało ogromny wpływ na dalsze losy parafii.

1257

Kanonicy regularni z Czerwińska otrzymali znów nadanie z rąk książęcych. Siemowit I szczodrze obdarował klasztor, przekazując mu na własność kolejną część swych dóbr. Tym razem jest to wieś Koski granicząca z polami grodu nasielskiego. Wydaje się. że otrzymując źródło nowych dochodów, zetknęli się z istniejącym już tu kościołem. Gdyby nie było kościoła, to na pewno postaraliby się go wybudować wcześniej, a nie dopiero w 1445 roku. O tym. że w Nasielsku istniał oprócz zakonnego drugi ośrodek duszpasterski, świadczą dokumenty z kolejnych lat.

1324

W notatce z tego roku czytamy, że opat czerwiński Krystyn toczył spór z rektorem kościoła w Nasielsku, Wojsławem. Przedmiotem tego sporu była dziesięcina. Wojsław jest jednocześnie pierwszym zapisanym w źródłach proboszczem nasielskim.

1344

Znajdujemy ślad dalszego ciągu rywalizacji między dwoma ośrodkami duszpasterskimi. Za czasów Kazimierza Wielkiego opat Albert wystąpił przed archidiakonem płockim Zbylut przeciwko plebanowi Bartłomiejowi o zwrot młyna nasielskiego.Materiały źródłowe z 1324 i 1344 roku potwierdzają, że przed przybyciem kanoników regularnych znajdował się na terenie Nasielska diecezjalny ośrodek duszpasterski — parafia. Skoro funkcjonowała parafia, musiał też istnieć — jak napisaliśmy wcześniej — kościół. Byt z pewnością drewniany. W dokumentach dekanatu nowomiejskiego, do którego w późniejszych czasach należała nasielska parafia, czytamy: „Po pierwszym kościele drewnianym i spalonym nie masz wiadomości o erekcji".

1386

11 listopada tego roku książę mazowiecki Janusz I przekazał miasto na własność rycerzowi Jakuszowi (Jakubowi) z Radzanowa. Jednocześnie z przejściem w ręce prywatne miasto zostało przeniesione (lokowane) na tzw. prawo chełmińskie. Dotyczy to jednak tylko 2/3 całego Nasielska. Część klasztorna, tzw. Poświętne, traktowana była jako wieś i jeszcze w 1425 roku pozostawała na prawie polskim.

1421

Z tego roku pochodzi pierwsza wzmianka o istnieniu szkoły parafialnej. Musiała to być na ówczesne czasy szkoła znacząca, jeśli miała nie tylko nauczyciela, ale i jego pomocnika. Z późniejszych zapisków, bo z 1476 roku, poznajemy już konkretnych nauczycieli. Są to Szczepan z Czajkowa i jego pomocnik Grzegorz. Na stanowiskach nauczycieli zatrudniani byli najczęściej klerycy. przygotowujący się do przyszłej pracy kapłańskiej. Szkoła dawała umiejętność czytania i pisania oraz podstawy języka łacińskiego. umożliwiając dalszą naukę w szkole kolegiackiej w Pułtusku lub katedralnej w Płocku.

1445

Bardzo ważnym wydarzeniem w życiu parafii była budowa nowego i to już murowanego kościoła. Poprzedni — o czym wcześniej wspominaliśmy — prawdopodobnie spłonął w czasie pożaru miasta. Proboszcz nasielski Paweł z Gołymina wspólnie z opatem kanoników z Czerwińska Andrzejem zadecydowali o jego nowej lokalizacji na terenach należących do klasztoru, na tzw. Poświętnem. Jest to miejsce, gdzie stoi i obecny kościół. Budowa świątyni na gruntach klasztornych i do tego przez kanoników głównie prowadzona sprawiła, że stali się jego patronami. Nakładało to na nich pewne obowiązki, jak np. jego restaurację, ale dawało też pewne prawa, mogli bowiem wpływać na jego funkcjonowanie. Budowa nowej świątyni przez zakonników była pierwszym krokiem na drodze do przejęcia przez nich nasielskiej parafii.

1513-1514

Dzięki staraniom opata Ambrożego papież Leon X włącza parafię do uposażenia Kanoników Regularnych przy najbliższym wakansie na funkcji proboszcza. Stało się to dosyć szybko, ponieważ w 1514 roku zrzekł się probostwa ks. Jakub Broliński. kanonik płocki. Od tej chwili parafia nasielska stała się parafią zakonną. Proboszczami byli zakonnicy wyznaczani przez Kapitułę Kanoników Regularnych. W Nasielsku powstała filia czerwińskiego klasztoru (prepozytura). Przebywał w niej prepozyt sprawujący funkcję proboszcza i dwóch lub trzech zakonników pełniących obowiązki wikariuszy. Kanonicy z Czerwińska zarządzali nasielską parafią aż do roku 1819, kiedy to nastąpiła kasata zakonu. Ostatnimi proboszczami spośród zakonników byli Jan Tański i Wojciech Wyrzykowski.

1538

W czasie, kiedy proboszczami byli księża diecezjalni, wpływ na obsadę tych stanów mieli nie tylko biskupi, ale i książę (a następnie rodzina Nosilskich, będąca współwłaścicielami Nasielska) oraz opat klasztoru czerwińskiego. Sytuacja uległa zmianie po przejęciu kościoła i parafii przez zakon Kanoników Regularnych, a zwłaszcza z chwilą inkorporacji beneficjum do jego uposażenia. Odtąd opaci mieli wyłączne prawo do obsadzania probostwa i to zakonnikami z klasztoru czerwińskiego. Wywołało to konflikt z właścicielami Nasielska i jego krewnymi, którzy chcieli dalej mieć wpływ na obsadę tego stanowiska. W wymienionym roku opat czerwiński Jakub Sobolewski wniósł sprawę przed sąd biskupa płockiego Piotra Gamrata przeciwko Janowi Nosilskiemu o napad i zranienie go. W późniejszym czasie nastąpił jeszcze ostrzejszy zatarg. Dziedzic Nasielska, pozwany przez opata Jakuba Kulę przed sąd biskupi. po przegranym procesie zabił opata.

1547

Opat z Czerwińska z prepozytem (ówczesnym proboszczem Nasielska) ustalili zasady uposażenia probostwa. Składało się na nie 5 łanów i 20 morgów ziemi i dziesięcina z całej parafii, co przynosiło około 100 kop groszy dochodu. Na podstawie zawartej umowy opat zatrzymywał dla siebie tylko dziesięcinę z Żabiczyna; dziesięcinę z Pieścirogów przeznaczał na koszty napraw kościoła, reszta miała pozostawać do rozporządzania prepozyta.

1595

Istniało już wtedy Bractwo Różańcowe. Posiadało nawet swoją kaplicę. Zarządzali nim tzw. starsi bractewni wybierani co roku po święcie Matki Bożej Różańcowej. Opiekunem Bractwa był każdorazowo ksiądz proboszcz i nosił tytuł Promotora. Członkowie Bractwa śpiewali codziennie różaniec. W ich intencji co kwartał była odprawiana Msza św.

1599

Ustalono, że dziesięciny x trzech wsi: Głodowa, Glic i Krzyczek przeznaczone będą na utrzymanie rektora szkoły parafialnej i kantora (pomocnika rektora do nauki śpiewu liturgicznego).

1767

W tym roku ksiądz Nikodem Milewski założy} Bractwo Opatrzności Bożej, zaaprobowane było przez biskupa płockiego Hieronima Szeptyckiego. Miało ono swoje odpusty w święta: Trzech Króli, św. Józefa, św. Antoniego. Przemienienia Pańskiego i św. Barbary. Obrazy z wizerunkami tych świętych znajdowały się w bocznych ołtarzach.

1773

Przeprowadzona została w kraju reforma szkolnictwa. W nasielskiej parafii proboszczowie nadal jednak utrzymują szkołę. Świadczą o tym zapiski z 1779. 1781.a nawet z 1838 roku.

1775

Do spowiedzi i Komunii św. wielkanocnej przystąpiło 1768 osób. w tym 436 dzieci.

1775

Dużą uwagę zwracano na akcje dobroczynne. Działało Bractwo Miłosierdzia. Proboszczowie nasielscy utrzymywali też dom dlii starców, którym zapewniano opiekę w zamian za co. na ile było ich stać, pilnowali porządku na cmentarzu przykościelnym i w kościele. W przytoczonym roku dom ten byt już mocno podniszczony, brakowało jednak funduszy na wybudowanie nowego.

1779

W parafii zostały przeprowadzone Misje św. Nauki głosili księża misjonarze z Pułtuska.

1819

Po 305 latach nieobecności do parafii wróciło duchowieństwo świeckie (diecezjalne), podległe bezpośrednio biskupowi płockiemu.

1860

W życiu parafii aktywny udział brały cechy rzemieślnicze. W Nasielsku istniały trzy cechy: młynarski, zduński, szewski. Uczestniczyły one w nabożeństwach i procesjach. W kościele posiadali swoje ołtarze, przy których byty odprawiane co pewien czas Msze św. w intencji członków cechu i ich rodzin.

Kościół gotycki

1445-1461 lata budowy świątyni.

Kościół był budowlą prostokątną o rozmiarach 70x30x22 łokcie (łokieć = 0,6 m); nie był sklepiony, lecz posiadał drewniany sufit, który w XVI wieku wspierały dwa rzędy kolumn.

1596

Ze spisu inwentarza kościelnego dowiadujemy się. że składał się on m. in. z In ornatów w różnych kolorach, 6 kap, 3 par chorągwi i proporców żałobnych, 5 mszałów, 6 srebrnych kielichów, w tym 4 pozłacanych oraz srebrnej monstrancji i srebrnych naczyń, z którymi jeżdżono do chorych.

1655-1676

Lata potopu szwedzkiego sprawiły, że wiele wsi na terenie parafii wyludniło się, a w mieście żyło tylko 128 osób. Ludzie zubożeli. Uszkodzeniu uległ i kościół. Przeciekały dachy, zarysowały się ściany.

1695

Niestety, stan kościoła w dalszym ciągu nie byt najlepszy. Wielkim wysiłkiem zubożałej parafii kościół odremontowano. Wtedy jeszcze nie przewidywano, że za kilkanaście lal ulegnie nikłemu zniszczeniu, że trzeba go będzie ponownie konsekrować.

1695

Akta wizytacyjne z 1695 roku mówią, że jednonawowy kościół miał 50 łokci długości, 30 łokci szerokości i 22 łokcie wysokości. We wcześniejszym opisie świątyni podawano, że miała 70 łokci długości. Tę różnicę niektórzy próbują tłumaczyć tym, że wtedy podawano jej długość z apsydą, a w obecnym dokumencie bez niej. A może teraz już jej nie było? Ołtarz główny usytuowany był od strony wschodniej. Znajdowały się w nim relikwie św. Aureliusza i św. Maura. Główne wejście było od strony zachodniej (odwrotnie niż obecnie). Ponadto kościół miał jedenastogłosowe organy.

1710-1717

Próby ratowania świątyni okazały się niewystarczające. Zwaliła się drewniana wieża nadbudowana nad bocznym wejściem, osunęły się fundamenty i cała południowa ściana. Wybiedzonej parafii nie stać było na budowę nowego kościoła, toteż podjęto jego gruntowny remont. Zadanie to przypadło ks. Nikodemowi Szymańskiemu (w niektórych opracowaniach Feliksowi). Pomogli też proboszczowie sąsiednich parafii. Postawiono nową ścianę południową, obniżono gotyckie szczyty kościoła (a być może i ściany boczne), przerobiono okna. Wydaje się, że wygląd kościoła wiele na tym stracił. Wewnątrz wyremontowano ołtarze, w prezbiterium zjawiły się stalle dla wspólnego odmawiania brewiarza. Położono nowy sufit z heblowanych desek, podłogę zaś ułożono z palonych cegieł. Ściany otrzymały nową polichromię, a w ołtarzu głównym odnowiono obraz Najświętszej Marii Panny, dodając srebrną sukienkę.

1741

Gruntowna odnowa kościoła spowodowała potrzebę ponownej konsekracji. Dokonał tego ks. bp Marcin Załuski. Kościół otrzymał za patrona św. Wojciecha.

1759-1761

W szesnaście lat po ponownej konsekracji ks. proboszcz Nikodem Milewski odnowił i przebudował zarówno sam kościół, jak i stojącą przy kościele dzwonnicę. Jeden z trzech dzwonów, jakie wówczas byty w niej zawieszone, odlany został w 1521 roku. Ponadto ten ksiądz-budowniczy zostawił po sobie nową murowaną plebanię, wikariat, dom dla służby. browar, dom dla pracowników młyna. Ogromne wydatki z tym związane sprawiły, że zaniedbane zostało gospodarstwo rolne prowadzone przez proboszcza, ponieważ nie dokupowano nowego sprzętu.

Koniec XIX w.

Remontowany i przebudowywany kościół zatracił swoje piękno. Ponadto, postawiony na podmokłym gruncie, był bardzo wilgotny. Zimą mróz wchodził wysoko na nasiąknięte wilgocią ściany. Do tego zwiększyła się liczba parafian i świątynia była za mata, aby pomieścić wszystkich chętnych do udziału w nabożeństwach. To wszystko sprawiło, że księża i parafianie zaczęli myśleć o budowie nowego kościoła, chociaż czasy nie były sprzyjające.

Kościół neogotycki

Koniec XIX w.

Ludzie pamiętający stary kościół wspominają, że w czasie niedzielnych nabożeństw wierni nie mogli się w nim pomieścić. Wiele osób stało na przykościelnym cmentarzu. W kościele było duszno. Do tego dochodziła jeszcze straszliwa wilgoć. Po ścianach spływała strużkami woda.

1885

Ks. Józef Dynakowski, proboszcz parafii Nasielsk, chciał powiększyć kościół przez dobudowanie dwóch naw bocznych. W miejscu dotychczasowych ścian miały stanąć filary podtrzymujące dach nawy głównej.

1896

Proboszcz ks. Piotr Krasiński podjął decyzję o budowie nowej świątyni. Powołany został Społeczny Komitet Budowy Kościoła w składzie: prezes Kurtz, sędzia Grzebski i Feliks Rostkowski. Komitet proponował zmianę lokalizacji nowej świątyni. Chciano wybudować ją naprzeciwko poczty, na placu dzisiejszej Szkoły Podstawowej nr 2. O budowie kościoła na starym miejscu zadecydowała deklaracja inż. Józefa Dziekońskiego, że jest w stanie wybudować na dotychczasowym podmokłym gruncie kościół, którego mury nie będą chłonęły wilgoci.

1898

Przystąpiono do rozbiórki starego kościoła. Do czasu wzniesienia nowej świątyni nabożeństwa odbywały się w odpowiednio adaptowanej stodole parafialnej, stojącej w okolicy cmentarza grzebalnego.

1899

Kolejnym etapem była budowa fundamentów. Kopano trzymetrowe doły, przebijając się przez bagnisko do stabilnego gruntu. Równocześnie z podnoszeniem się fundamentów podnoszono również teren wokół nich i poszerzano plac kościelny. Na fundamencie ułożono dwa rzędy ciosanych kamieni. W budowie kościoła pomagał księdzu proboszczowi wikariusz, ks. Franciszek Jagodziński.

1906

8 maja umiera ks. Piotr Krasiński. Nowym proboszczem został ks. Ignacy Lasocki. W jego imieniu parafią administrował ks. Paweł Chodkowski i on kończył dzieło poprzednika. Dach kościoła został pokryty czerwoną dachówką, a hełm wieży — miedzianą blachą.

1909

22 maja ks. bp Antoni Julian Nowowiejski dokonał konsekracji nowej świątyni. Obszerny kościół, obliczony na 7 tysięcy wiernych, tego dnia nie pomieścił uczestników uroczystości. Dwukrotnie więcej ludzi modliło się na placu przykościelnym.

1911

Kościół wzbogacił się o nowe jednogłosowe organy. Stare zostały sprzedane. W latach następnych dokończone zostały ołtarz i ambona, utrzymane w stylu kościoła. Nowy proboszcz, ks. Piotr Dmochowski zakupił artystycznie wykonane stacje Drogi Krzyżowej.

1914-1918

W czasie I wojny światowej wielkich zniszczeń dokonała artyleria rosyjska. Poważnie uszkodzone zachowały się dach, wieże, ściany. sklepienie i ołtarz główny. Niemcy zrabowali wszystkie dzwony. zdjęli z dachu wieży miedzianą blachę. Parafianie na bieżąco zabezpieczali kościół, chroniąc go przed dalszym zniszczeniem. Udało się też uratować monstrancję, kielich i piszczałki organów. Kościelny p. Sitek i majster ciesielski Sziller ukryli je rozgłaszając równocześnie, że zostały zabrane przez Niemców.

1922

Odbyły się pierwsze w niepodległej Polsce Misje św. Prowadziło je trzech ojców misjonarzy z zakonu jezuitów. Następne Misje odbyły się w 1937 roku. Prowadzili je ojcowie misjonarze z Poznania.

1925

Do kościoła po remoncie wracają ukryte w czasie wojny organy. Ich remontu dokonano w Czechach. W dniu przejęcia organów urządzono specjalną uroczystość. Wierni wysłuchali koncertu w wykonaniu pani Grzebskiej, właścicielki majątku w Jackowie.

1930-1933

W ramach Akcji Katolickiej powstały w parafii Stowarzyszenia: Młodzieży Męskiej i Żeńskiej, Mężczyzn i Kobiet.

1941

W czasie II wojny światowej Niemcy zamienili kościół w skład żydowskich mebli. Do użytku wiernych pozostawiono jedynie zakrystię.

1942

Niemcy aresztowali ks. dziekana Stanisława Pujdo. Po rocznym pobycie w więzieniu w Nowym Dworze został umieszczony w obozie koncentracyjnym w Dachau. Aresztowany, a następnie powieszony został wikariusz ks. Bronisław Dobrowolski, członek Armii Krajowej. Parafię obsługiwał przybyły z Ciechanowa ks. Konrad Gąsiorowski.

1945

Artyleria radziecka, a następnie niemiecka uszkodziły mury. dach i sklepienie świątyni. Od pierwszych dni po wyzwoleniu Nasielska rozpoczęły się intensywne prace przy usuwaniu zniszczeń w kościele. Początkowo pracami kierował ks. Stanisław Mazurczak, skierowany tymczasowo do Nasielska. Wkrótce z obozu powrócił ks. dziekan Stanisław Pujdo. Osłabiony obozowym życiem nie był jednak w stanie przeprowadzić gruntownego remontu świątyni. Zmarł w 1948 roku.

1948-1952

Proboszczem i dziekanem nasielskim w 1948 roku został ks. kanonik Witold Grotowski. Parafią rządził krótko, ale w tym czasie dokonał wielkich rzeczy. Gruntownie wyremontował dach, naprawił wieżę, usunął wyrwy i okaleczenia świątyni, na zewnątrz od strony zachodniej wmurował trzymetrowy krzyż, wymalował prezbiterium. zbudował wielki ołtarz. Konsekracji ołtarza w wigilię święta patrona parafii św. Wojciecha w 951 r. dokonał bp Tadeusz Zakrzewski. W czasie trzydniowego pobytu w nasielskiej parafii Ksiądz Biskup poświęcił trzy nowe dzwony i udzielił Sakramentu Bierzmowania 3722 osobom. Rok wcześniej parafia dokonała duchowej odnowy przez udział w pierwszych po wojnie Misjach św. W dniu pogrzebu ks. kań. Witolda Grotowskiego Arcypasterz Diecezji powiedział, że dzieło, którego dokonał ten kapłan, było zakrojone na żywot ludzki.

1952-1973

W kilka miesięcy po śmierci ks. Witolda Grotowskiego rządy parafią od administrującego nią ks. Mariana Batogowskiego przejął ks. Wincenty Walendziak. Duszpasterz ten szczególną uwagę zwracał na stronę duchową w życiu parafii. Często podkreślał, że proboszcz jest w parafii nie tylko po to, aby budować, ale by uczyć, wychowywać i kierować jej życiem duchowym.

1970

W nasielskiej plebanii umarł ks. bp Piotr Dudziec. Stało się to tuż po Mszy św., w czasie której udzielał Sakramentu Bierzmowania. Następnego dnia miał udzielić w naszej świątyni święceń kapłańskich dwom diakonom.

1973

Proboszczem, a następnie dziekanem nasielskim (1975) został ks. Edward Czajkowski. W pierwszym roku jego pasterzowania dokonana została wymiana dachówki na blachę ocynkowaną pomiedziowaną na dachu kościoła. Na wieży położono blachę miedzianą.

1976

11 i 12 maja parafię nawiedziła Matka Boska w kopii cudownego Wizerunku Jasnogórskiego. Rozpoczęły się prace przy budowie nowej plebanii. Prace trwały do 1983 roku.

1978

16 października był dniem szczególnej radości dla wszystkich Polaków — ks. kardynał Karol Wojtyła został papieżem. W tym też roku parafianie gościli w swoich domach wędrującą matą kopię cudownego obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej.

1986

Następuje zmiana na stanowisku proboszcza i dziekana nasielskiego. Na emeryturę odszedł ks. prałat Edward Czajkowski. Nowym duszpasterzem parafii i dziekanem dekanatu nasielskiego został ks. kanonik Kazimierz Śniegocki. Nowy gospodarz łączy troskę o stronę duchową i materialną parafii. W czasie swych dotychczasowych rządów uregulował sprawy cmentarza grzebalnego. Dwukrotnie zabezpieczył dach na kościele farbami antykorozyjnymi, ubogacił kościół piękną polichromią, wstawił nowe ławki i cztery konfesjonały, ogrodził kościół i plebanię, wybudował dwie kaplice: w Pieścirogach (1990) i Nunie (1992). Kaplica w Pieścirogach pełni dziś rolę kościoła parafialnego, pod wezwaniem św. Katarzyny. Nową parafię erygował bp Zygmunt Kamiński w 1991 roku. Powstała ona prawie w całości z parafii św. Wojciecha i w jej skład weszły wioski: Pieścirogi Nowe i Stare, Mogowo, Morgi. Chlebiotki i część Siennicy, a także przyłączono kilkanaście rodzin z Mokrzyc z parafii Cieksyn.

1995

W 1995 roku parafianie nasielscy przeżyli Misje św. prowadzone przez księży salezjanów, a w 1996 roku dwa nawiedzenia: kopii cudownej figury Matki Bożej Fatimskiej i Obrazu Jezusa Miłosiernego.

2000

Przebudowano całe prezbiterium, w którym położono biały marmur i ustawiono marmurowy ołtarz oraz dwie ambonki: miejsce przewodniczenia z prawej strony ołtarza i lektorium z lewej strony ołtarza. Odnowiono i pomalowano malaturę w całym kościele. Namalowano nowe obrazy na ścianach kościoła, które przedstawiają różne sceny z Pisma świętego oraz dziejów kościoła historia.

2003

Przed kościołem wzniesiono figurę Jezusa Miłosiernego jako wotum peregrynacji Jezusa Miłosiernego w Obrazie po rodzinach całej parafii. Na frontonie zaś kościoła obok wielkich drzwi po prawej stronie wmurowano tablicę z okazji 25-lecia Pontyfikatu Jana Pawła II, których poświęcenia dokonał Jego Ekscelencja biskup Roman Marcinkowski 16 października 2003 r. Uroczystość tę uczczono również programem poświęconym Janowi Pawłowi II pt. " Droga do Watykanu"

2004

W kościele założono nową instalację nagłośnieniową dla lepszego uczestnictwa w Nabożeństwach.

2005

Założono ogrzewanie zakrystii oraz sali nad zakrystią jak i w prezbiterium. Przygotowując jednocześnie zaplecze zakrystii i pomieszczenie na kotłownie do ogrzania całego kościoła. Odnowiono elewację na budynku starego wikariatu, aby lepiej harmonizowała z budynkiem kościoła.